Thực tập sinh Việt được trả 19 USD một ngày, bị lừa để tẩy xạ ở Nhật Bản

Thời sự thế giới: Bộ Tư pháp Nhật Bản đang điều tra việc một thực tập sinh Việt Nam tố cáo phải tham gia vào công việc tẩy xạ ở khu vực xảy ra thảm họa hạt nhân.

Một thực tập sinh Việt cho hay sẽ không bao giờ đến Nhật nếu biết mình phải khử nhiễm phóng xạ gần nơi xảy ra thảm họa hạt nhân… các trang thời sự thế giới đưa tin…

Theo Kyodo, tại một sự kiện do Mạng lưới Đoàn kết với Người nhập cư Nhật Bản (SNMJ) tổ chức hôm qua, thanh niên 24 tuổi người Việt cho hay một công ty xây dựng ở Morioka, tỉnh Iwate, đã thuê anh làm thực tập sinh nhưng không nói rõ về công việc liên quan đến khử nhiễm ở khu vực gần nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi. Đây là nơi đã xảy ra thảm họa hạt nhân sau trận động đất, sóng thần ở vùng đông bắc Nhật Bản tháng 3/2011.

Nhật Bản giới thiệu chương trình đào tạo dành cho các lao động nước ngoài từ năm 1993 nhằm chuyển giao kỹ năng cho các nước đang phát triển. Tuy nhiên, kế hoạch này gặp phải sự chỉ trích từ cả trong và ngoài nước vì giúp các công ty Nhật Bản nhập khẩu lao động giá rẻ.

Theo SNMJ, người Việt trên đến Nhật Bản vào tháng 9/2015 và hợp đồng của anh chỉ thông báo rằng anh sẽ làm công việc liên quan đến “máy móc, tháo dỡ và xây dựng”.

Tuy nhiên trên thực tế, anh được yêu cầu loại bỏ phần đất trên bề mặt các con đường và khu dân cư ở Koriyama, tỉnh Fukushima. Anh cũng tham gia tháo dỡ các tòa nhà ở thị trấn Kawamata trước khi lệnh cấm đối với khu vực bị nhiễm xạ cao này được xóa bỏ.

Thực tập sinh người Việt nảy sinh nghi ngờ sau khi nhìn thấy một người đo độ phóng xạ tại các công trường. Anh chỉ nhận được 2.000 yen (19 USD) một ngày cho công việc khử nhiễm, chưa đến một phần ba mức tiêu chuẩn của Bộ Môi trường, bên cạnh mức lương hàng tháng khoảng 15.000 yen (140 USD) dành cho thực tập sinh nước ngoài.

Theo Liên đoàn Lao động Zentoitsu, một tổ chức chuyên hỗ trợ lao động nước ngoài tại Nhật Bản, đây là lần đầu tiên xảy ra vụ việc một thực tập sinh nước ngoài phải làm công việc khử nhiễm.

Bộ Tư pháp cùng Bộ Sức khỏe, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản đã ra thông cáo hôm 14/3, khẳng định công việc tẩy rửa phóng xạ không phù hợp với mục đích của chương trình tập sự. “Nếu nội dung đào tạo khác với chương trình thì đây là hành vi phạm pháp”, cục di trú thuộc Bộ Tư pháp Nhật Bản cho hay “… bất kì một công dân nào trên thế giới đến Nhật Bản đều không phải làm việc này…”

Theo tìm hiểu của sukien247.com cho hay nam thanh niên trên 24 tuổi, sang Nhật Bản theo chương trình đào tạo thực tập sinh nước ngoài của chính phủ nước này. Bộ Tư pháp Nhật Bản xác nhận rằng giới chức đang tìm hiểu vụ việc liên quan tới người Việt đang làm việc cho một công ty xây dựng ở tỉnh Iwate.

Hôm 6/3, Nikkei daily đưa tin công ty đã bác bỏ cáo buộc vi phạm luật lao động, khẳng định rằng thực tập sinh trên được giao những nhiệm vụ tương tự các đồng nghiệp người Nhật và không gặp nguy cơ nào về sức khỏe.

Chủ tịch của công ty xây dựng Iwate thừa nhận đã giao việc tẩy xạ cho nam thực tập sinh Việt Nam nhưng phủ nhận đây là một vụ lừa đảo. Theo đó, “nam thực tập sinh người nước ngoài đó chỉ làm công việc mà những lao động Nhật Bản khác làm”, Nikkei Asian Review dẫn lời lãnh đạo doanh nghiệp này ngày 16/3 đưa tin.

“Chúng tôi làm nhiều loại công việc, tẩy xạ chỉ là một trong số đó”, chủ tịch Iwate cho biết. “Địa điểm làm việc là khu dân cư và không đặc biệt nguy hiểm”. Ông này cũng cho biết công ty đã giải thích tính chất của công việc tẩy xạ với công nhân trước khi họ đi vào khu vực xảy ra thảm họa hạt nhân Fukushima.

Vào tháng 3/2011, trận động đất 9 độ Richter kéo theo các đợt sóng thần cao tới 10 m tàn phá miền đông bắc Nhật Bản. Động đất và sóng thần đã làm hỏng hệ thống làm lạnh tại 4 lò phản ứng của nhà máy Fukushima I. Hàng chục nghìn người phải sơ tán khỏi phạm vi 20 km quanh các lò phản ứng của nhà máy này. 6 năm sau ngày xảy ra thảm họa, Nhật Bản vẫn đang dọn dẹp hậu quả của vụ rò rỉ tại Fukushima.

Công ty xây dựng Iwate cho biết do không thể từ chối hợp đồng của các nhà thầu cộng với tình trạng thiếu nhân lực địa phương, công ty phải quảng cáo thuê lao động nước ngoài, bao gồm các thực tập sinh. “Chúng tôi luôn tổ chức các lớp đào tạo trước khi đưa công nhân đến hiện trường. Thực tế, chúng tôi dành một ngày đào tạo ngay tại văn phòng đặt ở hiện trường trước khi chúng tôi thực hiện công việc tẩy xạ. Có thể nam thực tập sinh đó không hiểu vì không biết tiếng Nhật. Nếu cậu ấy hỏi, chúng tôi sẽ giải thích tường tận”.

“Chúng tôi không phải công ty duy nhất dùng thực tập sinh làm công việc tẩy xạ”, chủ tịch Iwate khẳng định.

Tuy nhiên, theo Liên đoàn Lao động Zentoitsu ở Tokyo, nơi đại diện cho thực tập sinh này, nhẽ ra anh sẽ làm công việc của một kỹ sư xây dựng nhưng thay vào đó được phân công công việc tẩy rửa tại các khu vực bị nhiễm phóng xạ ở tỉnh Fukushima.

Tổng thư ký của liên đoàn, ông Shiro Sasaki, cho hay thực tập sinh người Việt đến Nhật Bản vào tháng 9/2015 sau khi ký hợp đồng với công ty trên. Anh đã được cử đến tỉnh Fukushima hơn chục lần để khử nhiễm ở các khu vực dân cư của thành phố Koriyama từ tháng 10/2015 đến tháng 3/2016.

Sau đó, anh tham gia phá dỡ các tòa nhà ở một khu vực cấm có độ nhiễm xạ cao, thuộc thị trấn Kawamata, trước khi chính quyền bãi bỏ các hạn chế đối với khu vực này.

Thực tập sinh người Việt cáo buộc rằng anh đã không được báo trước về những công việc trên. Anh cho rằng mình bị lừa và được đưa sang Nhật Bản để làm công việc tẩy xạ.

Theo ông Sasaki, công ty trên có thể đã vi phạm luật hợp đồng lao động và luật đảm bảo an toàn và sức khỏe trong hoạt động công nghiệp. Liên đoàn Lao động đang hỗ trợ điều tra vụ việc và sẽ đòi bồi thường một khoản đáng kể cho thực tập sinh trên nếu anh hoàn thành thời gian còn lại trong hợp đồng 3 năm.

Theo ông Sasaki, người Việt này có mức lương hàng tháng khoảng 140.000 yen (1.300 USD), trong khi các lao động Nhật Bản làm công việc tương tự được trả gấp gần 3 lần.

Anh đã nghỉ việc ở công ty trên vào tháng 11 năm ngoái do lo ngại về sức khỏe, sau khi không nhận được lời giải thích thỏa đáng.